VISITANDO

VISITANDO MADRID

 (Balconada da Residencia de Estudantes. Foto de Charo Soto)

Pasamos a derradeira fin de semana de xullo en Madrid, onde temos un fillo traballando. O tempo foi bo compañeiro, non fixo unha calor desas insufribles. Paseábase ben. Na mañá do sábado quixemos visitar a Residencia de Estudantes, a residencia que nace ao abeiro ideolóxico da Institución Libre de Enseñanza –fundada en 1876- e onde estiveran vivindo aqueles grandes poetas, cineastas, artistas da pintura, artistas no sentido completo, pleno da palabra.  A Residencia, que celebrou o seu centenario no 2010, está situada na que se chamou (non sei se se segue chamando)  Colina de los chopos (miña nai diría dos choplos: en calquera caso é un microtopónimo delicioso, trae consigo un airiño tradicional, moi do gusto do neopopulismo de Lorca e Alberti, De los álamos vengo, maadre...). Con tan boa sorte que había unha exposición sobre a presenza de Federico García Lorca nesa institución. Non se podían facer fotos, pero puiden tomar algún apuntamento. Moi mínimo e moi fragmentario. Pero évos o que hai. 

Había por exemplo, moitos autógrafos do poeta granadino. Un era un poemiña oriental canto á forma (un hai-kai) dedicado á súa nai, asinado en 1921.

Sea para ti / mi corazón / la luna sobre el agua / y el cerezo / en flor

Leo que Buñuel funda unha orde da que el se autoproclama Comendador, a Orde de Toledo,  no ano 23, e di nunha carta que entre os membros está Ernestina González, di dela que é muy exaltada e que fora discípula de Unamuno en Salamanca.

Salta á vista que o grupo no que se movía Federico era unha cuadrilla divertida, polifacética, á busca e procura de actividades culturais de todo tipo, moi unidos, unha desas efemérides do destino, xuntarse así nunha amizade certa e fonda tanta boa xente (a min este pensamento faime relembrar as palabras da miña amiga María José a propósito do grupo coruñés de amigos onde están tanto o seu fillo como o meu: Dáste de conta do privilexiados que son mantendo unha relación de amizade que naceu xa no Instituto?). Eran tamén iconoclastas, irrespectuosos, rexoubeiros: mirade este escrito: Suntuosa Leonarda... Concha y loto a la vez viene tu culo / católico, apostólico y romano.

 (Fotos, todas agás a primeira, tomadas de Internet)

Cielo de Claudio Lorena... Visiten a la Macarena  (carta de Lorca a José Bello, no epígrafe figura Tardecilla del Jueves Santo subliñado, ano 1924).

En xullo do 25 aparece datado un bosquexo dunha pequena obra teatral titulada El paseo de Buster Keaton. Está claro que amaban o cine...

 (O título da exposición, "Una habitación propia", está tomado do título do famoso ensaio - A Room of Ones' Own- de Virxinia Woolf, cando fora convidada a dar unhas conferencias sobre a muller na literatura inglesa nun colexio feminino pioneiro na Universidade de Cambridge, no ano 1928)

Dalí escríbelle á nai no 25, acompañan as letras un debuxo, unha escena de rejoneo –cabalo con xinete e touro - con bandeira española á marxe. Despídese dicindo: Con toda la ternura de su hijito Dalí (vedes que hai nais afortunadas). En carta tamén de Dalí a Federico nese mesmo mes de Santiago do 25 aparecen frases algo enigmáticas, mais dun indiscutible engado: en la pared blanqueada ha florecido este año la Divina Pastora de Cadaqués [será unha planta, unha flor?]. Máis adiante dille: me preocupa mucho la construcción y arquitectura del paisaje.

Vemos un recibo de 305 pesetas pola venda de 30 libros de Libro de Poemas de Lorca, datado en outubro do 31. Hai palabras eloxiosas de Lorca para o editor, León Sánchez Cuesta, a quen denomina el gran librero español.

Vemos unha foto de La Argentinita, Encarna López Júlvez, dedicada a Federico.

Somos conscientes do seu clasicismo, tamén, como unha importante faceta máis da súa riquísima personalidade. Representaban con luxo de escenografía a Calderón, representaron entremeses de Cervantes...

Pechamos esta breve nota de agosto con algunhas das mulleres que participaron no proxecto de La Barraca: entre parénteses algúns dos comentarios lorquianos sobre elas:

Carmen Teller

Carmen Merino

María Fernández de Santos (apta para papel cómico de pizpireta)

Mª Teresa de Azcárate

Margarita de Miguel (voz infantil ingenua)

Pilar Nadal (voz deliciosa de niña).

Xa seguiremos outro día con máis mulleres da Residencia de Señoritas.