NOS
ARREDORES DA ILLA DA CREBA
(A Illa da Creba, foto tomada de Internet)
Corría o ano 59 e
eu insistíralle a meu pai que me levase ese día ao mar. Había tempo xa que
outros rapaces da miña idade ían, e eu sería unha man máis para axudar ao
sustento da familia. Os tempos non eran
doados para ninguén pero eran peores para os sinalados e nós aínda eramos as
polas.
Saíramos ao solpor
con boa raza coa intención de largar as pezas por Punta Batuda e así o fixemos;
dixeran no muelle que por alí había xuras a moreas. A tarde estaba calma e as
expectativas de facer unha boa marea eran grandes, por iso tiramos para a Creba, a illa tiña sona de que nos arredores
había abundantes bancos de peixe e semellaba que se tiñamos sorte coas betas ,
cargaríamos de fanecas. Como aínda era
tempo, meu pai decidiu ir máis lonxe,
cara a Atalaia. Eu calaba, admiraba a destreza que tiña: agora collía por aquí,
logo turraba da relinga, sempre atento á vela, a man no temón… Ao pouco, empezou
a levantarse vento e a medida que
sopraba máis, meu pai movíase dun lado a outro da dorna sen parar; a noite
chegara e xa non se vía nada. Eu sabía que na noite todo ven ser igual, pero a
noite no mar é a nada. De súpeto púxose a chover e o vento asubiaba como nunca
o oíra, a noite tornouse fría, e os
salseiros mollábanme a cara a pesar de que levaba roupa de auga e sueste. Xa estaba arrepentido de terlle pedido
a meu pai que me levase con el. Díxenlle se era moi lonxe a onde nos dirixíamos
e contestoume que onde houbera peixe. E, como se sabe onde o hai? preguntei. Cando cheguemos ás marcas,
contestou. Na miña mente empezaron a xuntarse preguntas e máis preguntas sobre
a noite, os refachos de vento, que cada
vez eran máis fortes, as marcas, os peixes….e, por que se me ocorrería a min ir
ao mar nunha noite coma esa?
Eu non sei se polo medo, polo frío ou porque tampouco
quería que el soubese que estaba arrepentido de ter ido, non era quen de
pronunciar palabra e dicirlle que tirara cara ao porto, así que me abaixei e
fun sentar nos paneis da dorna que, por outro lado xa estaban enchoupados da
auga que entrara. Pedíalle a Deus e á Virxe do Carme que nos valese apreixando
o escapulario que levaba desde neno ao pescozo.
Meu pai, pola contra, seguía ao seu e só lle oín dicir que desde Caveiro
ata os baixos da Atalaia, o mar é máis
bravo e noites coma esa, tiña pasado el
moitas.
Non podo dicir como
o fixo, pero a dorna virou e cando me decatei volvíamos estar pola Creba. Ao
lonxe divisábase o faro, pasamos pola Miñateira e ao pouco estabamos atracando
no muelle. Os mariñeiros viñan ver cantas patelas de xuras ou de fanecas traiamos,
pero meu pai contoulles que deixara largadas as betas e as pezas na ría ata que
amainara o nordés.
Cando iamos camiño
da casa pregunteille se non tivera medo, ao que el me respondeu: viches aqueles que vestían de azul no muelle? Pois téñolle máis medo a eles ca ao mar.
Ao entrar pola
porta, miña nai apertoume e díxolle ao
meu pai que viña sen color. El só dixo: coido que o rapaz quere ir ao Seminario.
Benigna
Vidal Tomé (Profesora de Lingua e Literatura Galega)
O texto conta como
un rapaz dunha vila mariñeira quere demostrarlle ao pai que é quen de ir ao mar
como facían a maioría dos da súa idade, pero o seu proxenitor ve que aínda non
está preparado ou non é quen de aturar ese mundo, e moi acertadamente suxírelle á nai que será
mellor que vaia estudar ao seminario.
Naquel tempo nunha
vila mariñeira case que non había outro futuro para os rapaces que continuar o
oficio dos pais, ir ao mar, oficio duro que na maioría dos casos só daba para o
sustento da familia, e polo tanto o acceso aos estudos estaba vedado ou
reservado aos fillos das familias con cartos. Que no relato se mencione a
posibilidade de estudar nun seminario non era extraordinario e de feito sabemos
que estes centros funcionaron en Galicia como internados e acolleron a gran
cantidade de xoves que puideron estudar así o bacharelato.
O que é
extraordinario é que os pais a pesar de precisar todas as mans dos fillos para
saír adiante naqueles anos tan duros da posguerra se sacrificasen procurando un
futuro mellor para eles.
(Beni Vidal Tomé, fotografada por J. Carlos Rivas nunha festa de xubilación do Instituto no ano 2017)
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
Notas sobra A illa da Creba:
. Lemos hai pouco nun libro ou
revista que nos prestaron (Estudios de Genealogía heráldica y
nobiliaria de Galicia. Boletín nº 4) un artigo titulado “ Visita a la Isla
de la Creba efectuada el 22 de noviembre de 1571” da autoría de Dr. Isidro M.
de Malet i Andreu. A información que nos
fornece o devandito autor está tomada dos Libros de Fábriac dunha parroquia da
que non se nos dá o nome. Nese documento fálase da ermida que había na illa e
descríbese o que nela había: Visitó la
hermita de la Creba, la cual allo que está en la isla de la Creba, en la mar,
una legua de Noya y otra legua de Muros
(…), la qual dicha Hermita halló
medianamente tratada y reparada con sala y ella y en ella un altar bien
adornado, y en él una cruz fijada grande con dos ymagenes de bulto y en el
cuerpo de la dicha ernita, dos altares cola(terales) sin adorno (…)/ Ytem allo que tiene la dicha ermyta una casa
cerca de ella y grande, la qual está hundida que no tiene máis que las paredes
y quatro arcotrabes de madera / Ytem tiene con junto a la dicha casa, una
casilla en la qual vive el ermitaño…
Fala logo de que a ermida ten herdades en certas freguesías
sen concretar pero dise que rentan Y…
cinco cargas de pan, renda que administra un tal Pedro Jiménez que está en Castilla e que polo que se
deduce non coidaba moito a ermida.
O señor Isidro M. de Malet cita
logo a Lino Pazos quen, nun seu libro fai referencia a Artaza Malvarez. Artaza
recorda que xa Plinio describira en tempos o illote chamado Quiebra, a un par de leguas do Portus
Artabrorum. É interesante saber que tamén Noia tivo o privilexio de ser
considerada a cidade onde estaba o famoso Portus Artabrorum (xunto con Ferrol,
Pontedeume a A Coruña, no que nós sabemos). En Noia ten unha servidora localizado
un apelido (a nosa avoa coruñesa, de segundo apelido Allut, sempre nos dixo aos
netos que ese apelido, de orixe francesa, viña de Noia…). Tamén en Noia, ou moi
preto, caía a cidade prerromana de Ebora. Xa vedes que non é A Coruña a única
cidade, nin moito menos, en ter varios nomes ao longo dos tempos.
Inda a principios de 1900, ao
pasar os galeóns de pasaxe de Noia a Muros xunto á Creba, os patróns pedía unha
esmola que distribuían a partes iguais para as Ánimas e para a Virxe do Carme.
A día de hoxe, nin rastros da ermida, agora parece ser que a illa é propiedade
privada, e que nela construíron un pazo moderno.
. Tamén lemos este día un dato
curioso sobre a voz Creba. Copio: As Crebas, termo da Costa da Morte para se referir a restos de naufraxios ou
cargas de barcos que o mal tempo guinda ó mar (…). En Paco Rivas: Entre o abalo e a zaranda, páx. 8. Quen
sabe se terá que ver co nome na illa do relato de Beni Vidal…
. Hai máis datos e fotos da illa
neste enderezo:
(Charo Soto)
(Se non nos falla a memoria, neste libro foi onde lemos por primeira vez das lendas que envolven a historia da Illa da Creba. O autor é Fernando Alonso Romero, grande coñecedor das tradicións galaicas e atlánticas europeas)
Ningún comentario:
Publicar un comentario