ENTREVISTAS

ENTREVISTAS A HOMES QUE AMAN CORUÑA

Entrevista a Héctor Carré.

 (Héctor Carré fotografado por Esther García na Tate Modern)

Mª R. Soto: “Amo A Coruña, pero amo máis a verdade”, igual pensas así, pero en calquera caso, prezado Héctor, algo amarás a cidade en que naciches e na que parte da túa familia xogou un papel importante. Dinos algo ao respecto: en que rúas coruñesas xogaches?, onde estudaches o bacharelato?, houbo algún profesor que che deixase boas lembranzas? , e que nos podes dicir da pegada cultural, talvez galeguista ou galeguizadora, que supuxo para ti formar parte desa túa ilustre familia?

-Antes de ser un parque propiamente dito, Santa Margarida era o monte. Un espazo medio salvaxe no medio da cidade, cheo de  pradarías, ruínas e unha canteira abandonada. Alí ía eu a xogar. A nosa xeración estaba criada moito máis a monte que a actual. Recordo que unha vez xogamos a tirarnos pedras, xusto ata que un de nós atinou a darlle na cabeza a un inimigo de xogo. O sangue totalmente real que manaba da testa do rapaz detivo de inmediato as nosas invencións infantís. O tremendo enfado da miña nai cando lle contei o incidente deixoume moi desacougado. A ela xogar a guerra con pedras reais parecíalle unha actividade bárbara e arriscadísima. Máis aínda así eu seguín tendo a responsabilidade sobre os meus actos cando baixaba só a xogar na rúa, tendo sete ou oito anos. Creo que nesa ocasión fun consciente por primeira vez de que as nosas aventuras podían rematar con algún de nós completamente esfolado.

O bacharelato curseino no Instituto Masculino. Neses tempos ata os centros públicos discriminaban os alumnos por sexo. Estudar non estudaba gran cousa. Case sempre me chegou con atender ao que os profesores explicaban na clase. O certo é que cando cheguei á universidade me faltaban un par de hábitos que non favoreceron a miña integración: O costume de estudar regularmente e o costume de ter rapazas da miña idade ao meu redor. Naturalmente o intento por afacerme a unha das carencias interfería na posibilidade de atallar a outra. Finalmente o internacionalmente recoñecido nivel educativo da universidade patria fixo o resto á hora de convencerme para abandonar aquel antro de sabedoría.

Cando hai que investigar algún crime a policía sempre comeza a sospeitar pola familia e os achegados. No meu caso, pertencer á miña familia fíxome crecer entre libros. Só por iso xa pagou a pena ter que cargar cos inconvenientes que calquera relación familiar provoca entre os seus membros.

-Falemos algo da túa traxectoria profesional: escribiches guións, dirixiches películas, publicaches libros, non hai tanto aínda estreouse un teu documental, Post truth times, de feitura eu diría que impecable, ben valorado por un sector da crítica (foi seleccionado polo certame independente Raindance Film Festival, que se celebra en Londres, Roma International Film Festival, FICIP Buenos Aires, OUFF Ourense, Festival Política de Lisboa, licenciado en 35 territorios...). Dinos cal é a faceta que máis valoras, cal é o logro que destacarías, a que te dedicarías ao cento por cento se estivese na túa man facelo. Un pensaría que talvez che gustase ser xornalista tamén...

-O que máis valoro é que conxugo eses verbos que utilizas en pasado, pero tamén os conxugo en presente e en futuro. Eu nunca tiven un traballo que non estivese relacionado co audiovisual ou o literario. Por iso podo dicir que teño a sorte de poder dedicarme ao cento por cento ao traballo que me gusta. É un privilexio poder dicir que frases como “odio os luns” carecen totalmente de sentido na miña experiencia persoal. Canto ao xornalismo non só me gustaría, senón que o considero unha arte irmá á miña, especialmente no campo documental. No caso de Post Truth Times ata creo que podería considerarse un traballo xornalístico.

-Eu lin ata o momento só un libro teu, Hai que matalos a todos. Dediquémoslle un momentiño, por favor. Hai unha certa dose de pesimismo, moita de realismo, outro tanto de escepticismo... Calquera confía hoxe en día no progreso da nosa sociedade, está claro. Cando Néstor di: A xente que ten o poder intenta abusar del para o seu beneficio, e se os deixásemos sen opoñer resistencia, terminariamos todos como os indixentes da praza, Tesa respóndelle que o medo pode ser máis forte que a xustiza. Creo que aquí hai un bo núcleo no que centrarnos. Vivimos realmente metidos ata as abeacas nesa dialéctica? Hai esperanza? E a outra grande cuestión que formulas no libro: Hai alguén por riba da lei (a propósito do leit motiv central da novela: o fillo do rei atropela de noite un ser humano e este morre), é unha pregunta retórica (porque todos sabemos que esa é a diferenza entre a monarquía parlamentaria –por riba da lei só está a lei- e a monarquía absoluta)?

-Néstor non fala dun sistema político en particular. El cre que ese comportamento forma parte da natureza humana. Evidentemente non cre que todas as persoas que chegan a ter certo  poder vaian intentar abusar del para o propio beneficio, pero a pulsión sempre existirá. Aí é onde el di que os sistemas políticos e a cidadanía teñen a obriga de poñer garantías que impidan caer na tentación aos que poden facelo. No relativo á nosa sociedade creo persoalmente que aínda faltan anos de exercicio da democracia para que os seus valores se asenten. A día de hoxe temos unha herdanza de nepotismo e autoritarismo herdado que non se esquece dun día para outro, nin sacando unha lei no BOE ou no DOG. A segunda pregunta é un corolario da primeira. Todos temos a responsabilidade de non permitir que os poderosos saquen proveito da súa posición. Para iso hai que interiorizar cousas que non encaixan coas lóxicas partidistas nas que seguimos desenvolvéndonos. Por exemplo, perdoando as faltas que favorecen os nosos intereses. Hai que poñer o respecto á lei por riba dos nosos intereses particulares pero sobre todo hai que considerar que certos valores éticos como o respecto á verdade e a honestidade son esenciais para a convivencia. De nada val a lei cando a poboación considera normal roubar ao próximo sempre que se poida facer con seguridade de non ser castigado.

 (Héctor Carré e N. Chomsky. Foto tomada de Internet)

-Nótase que es un home que sabe o que é ter unha cámara na man... Hai secuencias no libro que son absolutamente de thriller cinematográfico, o ritmo narrativo e o ritmo dun filme é sempre o mesmo ritmo? Cal condiciona a cal? Por certo, cales son os modelos que tes presente cando fas cine?

-Aristóteles no seu tratado sobre a Poética estuda como un todo diferentes manifestacións artísticas como o teatro, a poesía e a narración épica. Seguindo a túa broma, non quero dicir que eu sexa máis amigo de Aristóteles que de Platón, pero crendo que para contar historias é necesario ter  amizades tanto no mundo real como no das ideas, entendo que en todas as manifestacións artísticas as influenzas son mutuas, e de forma moi especial entre o cine e a literatura. Non hai que esquecer que o thriller cinematográfico articúlase en gran parte na época en que Chandler ou Hammett traballaban nos estudios de Hollywood. Pero por outra banda o feito de ler non só consiste en comprender conceptos se non tamén en imaxinar situacións, lugares, atmosferas etc. Polo tanto, á hora de describir eses elementos, a cultura audiovisual tan presente no noso pensamento ten que influír por pura necesidade na narrativa actual. Volvendo a Aristóteles, el di que a historia consiste nas peripecias que os personaxes teñen que superar. Xeralmente canto máis importantes dramaticamente sexan esas peripecias maiores serán os cambios producidos nos personaxes, e iso é o que finalmente crea o ritmo dramático da historia. Despois estaría o ritmo narrativo, a forma de contar, organizado en torno a dicotomías tipo: Frase curta, frase longa, montaxe picada ou plano secuencia. Para min o ritmo máis importante é o outro, o dramático.

-Do teu traballo unha das cousas boas é viaxar. Estás de acordo? Retoma para nós algún lugar fascinante ao que che levou a túa profesión.

- Estabamos no MIT de Boston. Ao fondo había un póster de Bertrand Russell, diante do póster estaba Noam Chomsky en carne e óso falando á cámara, mentres eu miraba polo visor e facía as preguntas. En momentos así podes chegar a crer que formas parte da cadea, afortunadamente eu era suficientemente adulto para entender que só se trata dunha ilusión. As veces tócanche cousas tan boas como esa, pero outras tes que viaxar a cidades que non son tan agradables e tes que aguantar personaxes moitísimo menos interesantes.  

-Héctor, sabemos que non desprezas a cociña. Que é o que mellor che sae?

-Cociño como calquera nai ou pai que cociña habitualmente, cousas máis ben sinxelas pero engadindo algún sabor doutras cociñas como a salsa de soia, o coriandro etc. Mentres estou facendo esta entrevista estou a cocer un caldo para unhas filloas que prometín á descendencia. Como curiosidade direiche que por algún motivo que non alcanzo a comprender detesto particularmente os programas de cociña das televisións.

-Dinos agora que estás lendo estes días.

-Non sei se será por levarlles a contraria aos intolerantes que desprezan os emigrantes estou a ler varios autores que emigraron dos seus países por diversos motivos. Acabo de rematar unha magnífica novela de Abraham Verghese, un médico de ascendencia india nacido en Etiopía, que conta a historia de dous irmáns en Addis Abeba. Chámase Cutting for Stone, un título con tantas connotacións e de tradución tan complexa que en castelán foi titulado Hijos del ancho mundo. Antes lera  La casa de la Mezquita, dun escritor persa exiliado en Holanda chamado Kader Abdolah. As dúas historias son extraordinarias narracións sobre a evolución de dúas familias no escenario da transformación dos países nos que acontecen. Hai uns meses lera tamén varias novelas de Khaled Hosseini, que tamén é un médico procedente da cultura farsi, pero no seu caso natural de Afganistán, e que como Verghese desenvolve a  súa carreira literaria nos Estados Unidos. Os tres son moito máis que  recomendables.

-Xa nos despedimos aquí. Foi un pracer conversar contigo. Toda a sorte do mundo nos proxectos futuros. E moitas grazas por compartir do teu tempo connosco.

-Son eu o que che agradece que me deas a oportunidade de poñerme en contacto cos seguidores do teu blog, que se hai que xulgalo pola súa calidade, estou seguro que serán lexións. Unha aperta moi forte para ti e para todos eles. 

 (Autorretrato)