LENDO A...

LENDO A XAVIER QUIROGA

Lemos (os alumnos de bacharelato e eu con eles)  Zapatillas rotas. Crin que protestarían: por dúas razóns básicas, pola extensión da novela e pola dificultade do léxico. Para nada. Salvo 4, todos cumpriron.

 

Imos comenzar polo léxico. Difícil realmente: aquí é onde nacen as futuras teses de doutoramento. Dei con varias voces que non  coñecía e que tiven que consultar. Vexámolas:

 Cazarrote  (“Que fas?” “Limpar o cazarrote para que incen os coellos”, p. 114 na ed. De Xerais do 2014). Non figura no DdD. Parece metátese sobre carroza, de carro.

Vilela (El sabía que a Lola non amaba o seu home, e sabía tamén, polo que oía na casa, que o Luís do Raxo fora un vilela máis dado a esbardallar nas liortas labregas ou a levantar as saias máis lixeiras que a procurar unha familia, p. 115). Esta si que vén no DdD: ‘Dícese del hombre alto y desgarbado’, recolleuna Aníbal Otero nun lugar pequeno de  Portugal (cfr. o refrán –ou  especie de compendio  pseudofilosófico- Hai tres clases de matrimonio: varón, varela e varicunda. Varón: manda ela, e el non; varela: el non manda, e manda ela; varicunda: manda ela, e el nunca (M. Quintáns Suárez, Corcubión). Ese vilela terá que ver con este varela? Pouco verosímil. Talvez sexa deturpación do latín vir, viri, ‘varón’, sen máis voltas.

Tapar un burato na moa ‘matar a fame, supoñemos (p. 115). Documentamos no CORGA tapar o burato que sentimos no bandullo e no TILG hai que comer algo detrás para tapar o burato. Pero esta variante coa moa nós nunca a oiramos.

De moito aloumiño (= cast. De cuidado) (p. 118), conmuta por de moito mimo. Bonita, xa a oíra pero non con frecuencia...

Pegar un rouso: nunca a vira como frase, como unidade fraseolóxica con suxeito humano –si para os carros da vendima en Valdeorras cando rousaban; vale por ‘dar unha volta’.

Nin trato nin la de gato: Outra frase chusquiña, na boca do sarxento, un dos personaxes con máis sentido común da novela. Nunca antes a oíra eu nin a lera.

Corricho por ‘bacoriño’ érame descoñecida; ídem con requitropa, que rexistra só Elixio Rivas no DdD (= unha patulea, que diría Curros Enríquez). Un amarretas, ben se entende (eu diría un aforricas), non figura tampouco no DdD. Outra novidosa para min: ...que o trouxese aínda que fose co cenzo a rastro, frase hiperbólica, ‘aínda que fose coas tripas de fóra’. No canto da frase coñecida sen dicir esta boca é miña, Quiroga usa estoutra: sen dicir esta palla é miña. O rapaz fora criado aos cachos pola Lola. Nunca tal oín. De novo dános a clave no DdD Eligio Rivas Quintas, bo lexicógrafo onde os haxa, pero el documéntao para a crianza dos animaliños, aos que se lle dá o leite nos cachos (=olas, vasillas) porque non poden mamar da teta da nai. Etc. Non sigamos por non resultar aborrecidos. Agora, iso si, quedamos coa ansia de saber máis deste escritor. Onde naceu, onde estudou, a quen lle oíu este galego feraz, riquísimo, como lle naceu a vocación...

 (Foto do autor, tomada da Internet)

Deamos mellor a voz aos alumnos.

Que foi o que menos lles gustou do libro? En síntese:

-         - Pouca credibilidade no aspecto da investigación do caso, quizais unha excesiva mobilidade das forzas policíacas e dos medios de comunicación...

-          -Quizais a parte do final, o capítulo final era predicible

-          -Non me gustou moito o personaxe de Pepe, non me gustou a forma de ser

-          -Creo que hai demasiadas historias secundarias dalgúns personaxes que se desvían moito da trama principal

-          -O peor é que hai moitas escenas que parecen postas aí para rechear páxinas, con pouca base argumental... O problema son a multitude de personaxes...

-          -Tampouco me gustou o lío de personaxes, aparecen moitos tipos de mandos e xenerais ou gardas, e iso despistoume bastante

-          -O que menos me gustou foi que a Vane, a neta do vello, non sinta mágoa polo avó e que lle importe máis ir de compras a Londres

-          -O que non me gustou foi o final, ata me enfadou... sentinme decepcionada

E que foi o que máis lles gustou?

-          -Na miña opinión o máis atractivo da obra é a relación entre Lola e Xaquín.

-          - Gústame Lola. Lola foi unha persoa que poñía as necesidades dos demais por diante das súas.

-         - Para min os momentos máis interesantes foron os do pasado de Xaquín na aldea, cando contaba a historia da súa familia ...

-          -O que máis me gustou da obra foron os valores que transmite: dende a denuncia social do maltrato e descoido das persoas maiores e a situación da nosa sociedade na que as frivolidades teñen éxito e o esencial pasa desapercibido...

-          -Unha das cousas que máis me gustaron foi como o autor, por medio dunha historia familiar, consegue englobar case todo o que pasa a miúdo na sociedade...

-          -É curioso que eu crea que é unha boa obra cando, ao mesmo tempo, vexo que está cargada de tristura e pesimismo.

-         - É un libro que te deixa coa intriga ata que o rematas

-          -Valorei moito a crítica dos medios de comunicación, que moitas veces o único que queren é conseguir un titular... e non lles importa darlle a volta ao asunto...

-          -A min o que máis me gustou é a escena no helicóptero, como o Menduíña empeza a mocear con Miriam... foi unha situación graciosa, que me fixo rir

-         - O máis interesante é a crítica social... esta sociedade que xa non atende os maiores...

-          -Este sería un libro que recomendaría pero avisando que teñan coidado co  final, que ás veces non todo sae ben

-          -Gústame a idea que transmite o autor cando nos describe as vidas... no século pasado, amósase a diferenza entre as clases sociais, os casamentos xa acordados.. fai que o lector comece a darse conta da sorte que temos porque se produciu unha mellora neses campos.

( (Foto do Saviñao, a terra que viu nacer ao noso autor)

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

Agora relembrade que tanto o DdD (Dicionario de dicionarios da lingua galega), como o TILG (Tesouro Informatizado da Lingua Galega) coma o CORGA (Corpus de Galego Actual) están na rede e son de libre acceso.