COLABORACIÓNS ESPECIAIS

              Tipos de mazás galegas

Mingán:

¨Pero de Míngaño¨ ou ¨Pero Mingán¨. Estendida por Coruña e Lugo. É de cor verde, ten a carne firme, branca e celmosa. Considerada unha das mellores.

(Mingán)

Ollo Mouro:

Da zona de Ortigueira. Ten cor parda,madura en outubro-novembro e conservase ata abril-maio.

(Ollo mouro)

Príncipe:

¨Mazá de ollo¨ou ¨Asturiana¨. Moi coñecida na zona de Ferrol. Ten cor amarelo-avermellado e ten a carne moi branda. É algo doce cun punto de adstrinxencia. Madura en outubro-novembro e consérvase ata marzo.

(Príncipe)

Príncipe grande:

Atópase na zona de Pontedeume. Ten cor vermella, a súa carne é branca, celmosa e semiaceda.

(Príncipe grande)

Camoesa:

Ten cor amarela e é doce.Á súa carne é branca con moita auga. Recóllese en setembro.

(Camoesa)

Xosé Antón:

É una mazá bicolor, a súa carne é branco-amarela,pouco aceda e pouco doce e moi aromática. Madura en outubro.

(Xosé Antón)

De peruco:

Ou ¨Repinaldo roxo¨. Ten unha cor amarelada e encarnada; a súa carne é branca amarelada, aceda e cun sabor singular. Maduración serodia e conservción ata abril.

(De peruco)

Coiro de sapo:

Moi estendida. Mazá de pel parda. Ao recoller incomible mais ao madurar convértese en branca e celmosa. Recóllese en outubro.

(Coiro de sapo)

Coruñesa:

Mazá de cor verde e carne branca con pouca sabor e aroma. Recóllese a principios de outubro.

(Coruñesa)

Anisete:

Tamén coñecidas como ¨De Santiago¨ ou ¨Agostina¨. Ten cor amarelo e o seu sabor é doce anisado. Medra a finales de xullo (Santiago) e agosto.

(Anisete)

Roxelia:

Tamén chamada ¨Sta. Filomena¨ Atópase na costa coruñesa e lucense. É amarela e con raias vermellas, algo aceda e doce. Sobre todo úsase para facer sidra.

(Roxelia)

Sangue de touro:

Moi estendida, a súa cor é vermella, ten a carne firme e algo verdosa. É algo adstrinxente. Recóllese a finais de outubro e consérvase ata febreiro.

(Sangre de touro)

Reineta raiada:

De Ferrol. É vermella, ten un sabor acedo e é adstrinxente. Ten alto rendemento para facer sidra.

(Raineta raiada)

Tres en cunca:

¨Cacharela¨ ou ¨de inverno¨

É unha mazá moi estendida, ten unha cor verde-amarela. A súa carne é aceda e agradable. Recóllese en novembro e consérvase ata abril.

(Tres en cunca)

Toca pandeiro:

Orixinaria do Salnés. É unha mazá bicolor, ten unha carne celmosa,un nivel alto de acidez e é moi pouco aromática. Recóllese en setembro.

(Toca pandeiro)

Tabardilla:

Moi rústica. Ten unha cor parda sobre fondo amarelo. É saborosa e celmosa. Madura en setembro-outubro e consérvase ata febreiro-marzo.

(Tabardilla)

 

                                                                Marta Lampón Sánchez, alumna de 2º de bacharelato do ‘Eusebio da Guarda’. (traballo de aula feito cando Marta cursaba cuarto da ESO)

::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

(Nota:

Desde o punto de vista dun filólogo, ou dunha filóloga –neste caso concreto, unha filóloga a quen moito lle gustaron sempre as mazás, sobre todo as acedas, e a quen sempre lle magoa a perda inexorable de variedades e a invasión de castes vindas de fóra-, quizais a máis interesante de todas estas mazás sexa a camoesa. A palabra garda relación co ilustre apelido, o grande poeta portugués fillo de pais galegos? Moi probablemente, si garda. Non ten perda a entrada no dicionario de Corominas e Pascual, s. v. CAMUESA. Non descarta un par de posibilidades que tamén nós, na nosa modestia –toda vez que nos situamos na proximidade deses grandes filólogos-, compartimos. Primeiro, admite que o nome da mazá veña dun antropónimo (dun apelido: igual que a voz latina mazá tamén vén do nome do experto en agricultura que a “creara” ou cruzara ou inxertara [Caius Matius]); en segundo lugar, non nega a posibilidade de que a voz camoesa teña a orixe aquí, no vello territorio galaico-portugués, que de aquí pasase ao dominio central, castelán, e que de aí o tomase o catalán. Tampouco debemos esquecer aconsellarvos que leades no DdD (Diccionario de dicionarios de A. Santamarina) o que di Sarmiento sobre as mazás. Sempre é un pracer ler ese ilustrado. E xa á derradeira, coméntovos algo da documentación desa raíz: no CODOLGA vemos: Camoos (xa coa consoante nasal intervocálica ausente ou traspasada a nasalidade ao vocalismo) en 1078; Camuda como apelido no século XII; en 1266 documéntase no Corpus Xelmírez Ruy iuglar de camoez, e nese mesmo século hai variantes próximas: Iohan Fernandes de Camoes. É importante que vos diga que o territorio desta documentación é o sur de Galicia (Baixo Miño, Bispado de Tui, Baiona), porque teño entendido –así o lin nalgures- que os pais de Luis Vaz de Camoens baixan ao centro de Portugal desde o norte, zona de Vila Real…

Rematamos xa: hai refrán antigo en galego que di: Cúllete desas, que son camuesas!, que vén sendo equivalente ao modismo coloquial castelán ¡chúpate esta! Alude, en principio, ao líquido celmoso que deitan esas saborosas mazás, cada vez máis raras de ver. Esta nota é de Mª Rosario Soto).