VISITANDO
Este martes 11 de novembro visita o noso
Instituto o señor Alfonso Blanco Torrado. Vén convidado polo departamento de
galego, e máis en concreto pola nosa colega Carme Vázquez Castro, orixinaria da
terra que viu nacer a Díaz Castro, o poeta autor de Nimbos, o poeta homenaxeado este ano 2014.
Xuntámonos no Salón de Actos a partir das seis
da tarde. Primeiro vimos o vídeo que fixeran os alumnos do IES Poeta Díaz
Castro de Guitiriz (tédelo na rede, titúlase A lus do mundo. Tralas pegadas de Díaz Castro). Debemos facer pé na
música: cantan de marabilla, nótase que tiveron unha excelente profesora de música, Sandra Tenreiro, quen sabe tamén
da arte da composición. Logo, tras ser presentado, tomou a palabra Alfonso
Blanco, director da asociación cultural Xermolos, home polifacético, amante de
Galicia, amigo que foi do poeta. Agora sacaremos do peto o bloc de notas e
intentaremos reproducir coa máxima
fidelidade algunhas das cousas que dixo:
Eu
prefiro sempre que me preguntedes, pero non me importa falar... Alégrome de
estar convosco, alegreime xa antes, na porta do instituto, cando atopei alí
dous amigos de Guitiriz, que fan aquí algún tipo de ciclo.
O grande de Díaz Castro foi o
propio proceso de coñecelo. Era un poeta descoñecido. A vosa profesora, Carme,
inda é algo parente del. Cando eu cheguei a Guitiriz
[o señor Blanco naceu en Montevideo, e a súa familia é de Ponteceso; exerce a
docencia no instituto chairego] para min
era fundamental saber quen era ese santo, o que lle deu o nome ao instituto. O
que importa del realmente é que vós o leades. Lelo e desfrutar del. E sobre
todo, cantalo. Desfrutar... hoxe é o san Martiño, tempo de magosto, celébrase
en moitas partes de Galicia: tamén se celebrou –foi coma un auténtico furacán-
en moitas vilas, en Lalín, Ponteceso,
Ferrol, a poesía de Xosé Díaz Castro, en homenaxes coma esta.
Como
era? Eu creo que era un home sincero. A súa poesía é o froito da súa maneira de
ver, do xeito que el ten de ollar a
vida... Hai acarón noso homes poetas, homes que pintan, que son artistas...
Están aí e non o sabemos. Iso é o que non pode pasar. Non pode pasar con esta
xente de Guitiriz que non sabían que o tiñan a el tan cerca. E nós temos que
aprender, aprender a desfrutar deses segredos que inda garda a nosa terra,
deses tesouros que teñen as palabras, sobre todo hai que saber agradecer a
vida...
Díaz
Castro era un home alegre. Sabíase no medio da paisaxe. Aquela paisaxe da Terra
Chá, pé da Serra de Montouto, a que separa as provincias de Coruña e Lugo. Hai
na súa obra un grande amor polas cousa pequerrechiñas, pola herba miúda, polos
grilos incluso... Era o seu mundo, e penso que esta súa filosofía, se a facemos
nosa, penso que nos axuda... Axuda a medrar en autoestima, axuda a que cobremos
conciencia de que o que nos rodea é noso e temos obriga de coidalo e deixarllo
en herdanza aos que virán despois. Nos derradeiros anos da súa vida, el vío que
a súa casa, cando el faltase –e nisto foi profético- ía encherse un día de silvas,
e claro, hai que coidar a natureza. Quen coida da paisaxe? Quen a conserva?
Vós aquí
na Coruña sodes afortunados. Aquí houbo sempre xente preocupada do noso: viviu
na Coruña Pondal, Rosalía, estivo a Cova Céltica... Aquí tivestes a Real
Academia Galega... Xa non falo de san Amaro –verdadeiro panteón tamén de
galegos ilustres: Murguía, Pondal, Curros e tantos outros que agora non cito-.
Na Coruña hai tradición e estruturas en defensa do idioma e da cultura.
Si, ese
era o cerne da súa poesía: a paisaxe, a fala, mesmo a gastronomía. Fixádevos,
que hoxe coa vida e os costumes modernos, tamén se pode perder iso, eu non
digo que de cando en vez non poidamos comer unha saborosa pizza ben feita,
claro... Tamén se pode perder mesmo o xeito de labrar a terra, as formas
tradicionais de labrar, de sementar, de seiturar... Díaz Castro desenvolveu
grande parte da vida fóra, estivo máis de trinta anos en Madrid, fixo os
estudos en Mondoñedo, e deu clase en Vilagarcía, pero sempre quedou prendido da
vida rural. E da fala. Foi autodidacta. Traducía ao castelán os premios Nóbel
suecos, daneses, noruegueses, e mais sabía ruso, húngaro, éuscaro, pero amaba
por riba de todo a lingua da súa terra:
“eu quero falar na lingua que mamei”. De intelectual tiña pouco, era un
funcionario do CSIC. Foi Lois Pereiro- tamén poeta como sabedes, homenaxeado no
Día das Letras no 2011- quen deixou escrito o día que o coñeceu nunha taberna
en Madrid; Díaz Castro preguntoulles, ao oír que eran galegos, se lían, se
coñecían autores galegos... Dinos Lois que era un pouco retranqueiro...
Preguntoulle directamente logo se leran un libriño titulado Nimbos, e Pereiro dixéralle:
“Para min Nimbos é un gran libro”.
Tamén Isidro Novo, lucense, e Víctor Campio, ourensán, deixaron escrito sobre o
noso poeta: “Vimos ao Pepe de Vilariño”.
Andaba por Madrid buscando con quen falar en galego. Era para el unha
necesidade e un pracer.
(Continuaremos)
(De esquerda a dereita: Xosé P. Mondelo, Susana Piensos, Carme Vázquez, Alfonso Blanco, o seu acompañante, Isabel Ruso e Charo Soto)
Ningún comentario:
Publicar un comentario