martes, 5 de xullo de 2016

ENTREVISTAS A HOMES QUE AMAN GALICIA



ENTREVISTA AO PRESIDENTE DA REAL ACADEMIA GALEGA

 (Todas as fotos, agás a da placa do noso Instituto, están tomadas da Internet; nesta aparece fotografado o actual Presidente da RAG)
[Seguimos coa entrega dalgunhas das entrevistas que lles serviron de traballo de fin de curso aos nosos alumnos de Oratoria Aplicada; desta feita tócalle a quenda ao Presidente da Real Academia Galega, quen amablemente recibiu á nosa alumna, na sé da Institución; desde aquí agradecémoslle que nos dedicara parte do seu tempo]

Entrevistadora: Soledad Fernández-Cid Lloveres, alumna de 1º de bacharelato no curso 2015-6.


-          Onde se formou academicamente? Tivo algún profesor que dalgunha maneira lle contaxiase especialmente o amor pola lingua ou que marcase para vostede un antes e un despois?



-         En relación ós estudos universitarios, estudei na universidade de Madrid de 1948 a 1953 no que daquela se chamaba a “Facultade de Filosofía e Letras” que naquel momento, en toda España, eran os dous primeiros anos de estudos comúns: literatura, historia da cultura, latín, grego, historia da arte etc. e logo o terceiro, cuarto e quinto ano eran estudos xa dunha especialidade: había sete. Eu fun estudar a Madrid, xa que vivía nunha aldea de Ribadavia (da provincia de Ourense), porque quería estudar Filoloxía Románica e como non había Filoloxía Románica na Universidade de Santiago, decidín non facer os dous primeiros anos comuns aquí e marchar directamente a Madrid, naturalmente, convencendo previamente ós meus pais, de que quería estudar Filoloxía Románica. O profesor que máis me marcou foi Don Rafael Lapesa, catedrático de gramática histórica e de historia do español en terceiro e cuarto curso. Profesor que me marcara na universidade? Realmente el dun xeito fundamental, e logo en menor nivel, o catedrático de lingüística románica Dámaso Alonso: poeta da “Xeracion do 27” xunto con Lorca, Alberti etc. Pero hai nesa facultade un catedrático de historia que é de Ferrol, Santiago Montero Díaz, que ese si me marcou oratoriamente. Os outros marcáronme intelectualmente, profesionalmente… pero cada vez que eu asistía a unha conferencia ou disertación de Santiago Montero Díaz (que aínda que non era profesor meu, varios alumnos e mais eu iamos ás súas clases porque nos gustaban) ese si que me marcou. Eu teño así unha certa sona de orador, de persoa que ten unha certa arte na utilización da palabra, e eu creo que o pimeiro en marcarme nese sentido foi este catedrático de historia antiga: Santiago Montero Díaz.

 (No salón de plenos da Academia)



-          Cando descubriu a súa vocación? Sendo realistas, pensou alguna vez que chegaría a ser presidente da Real Academia Galega?





-          Pero cal é a miña vocación? Eu nunca tiven vocaciónde presidente da Real Academia Galega. A miña vocación é a vocación ás letras e descubrina quizais en terceiro ou cuartoanode bacharelato por un profesor chamado Don Bernardino Graña Refojos, en Ribadavia, que é pai dun poeta que é académico chamado Bernardino Graña Villar. Eu creo que a el lle debo a inclinación ás letras, tanto polas súas clases na aula pero sobre todo porque fóra da aula a min tíñame unha certa estima: deixábame libros, comentábame libros e incluso estaba escribindo unha novela que me lía a min para arrecadar o meu parecer. A el débolle a miña inclinación polas letras e a el débolle bastante saber en literatura e latín, que non era pouco para alguén que ía estudar letras como fixen eu. Pero claro, non se ten vocación de presidente da Academia Galega. Levo de presidente tres anos e un mes, e aínda me faltan once meses: hai catro anos pensaba tanto en ser presidente da Academia como en ser presidente de Tailandia, que case non sei onde está. Sucederon cousas de tipo máis ou menos anómalo polas que dimitiu Méndez Ferrín, quedando aquí unha especie de baleiro. Algúns amigos dixéronme que pola idade ou polo que fose, debería asumir a responsabilidade de presentarme a presidente. E eu fixen iso como un servicio público. Eu son marxista e militante do Partido Comunista, e se son un pouco consecuente con esta ideoloxía en min debe de prevalecer máis o público que o privado. A academia consómeme moito tempo, con entrevistas como esta ca que estou moi contento. A miña vocación dentro das letras é principalmente a lingüística, non estando tan ligada á literatura.


(A historia do noso Instituto vai unida á historia da Real Academia Galega: xa traballamos os membros do equipo da Biblioteca Escolar este tema e axiña o retomaremos para o blog)

-          Está a ler algún libro actualmente?





-          Pois acabo de ler por oitava vez O Quixote e ademais din varias conferencias sobre esta obra. Unha en que falei de Cervantes en Cervantes, un concello de Lugo, colindante con León, onde ten os antecesores o autor. Teño que confesar, aínda que con algo de rubor, que estou lendo a última novela de Vargas Llosa.



-          Gustaríalle, que nalgún ano posterior, se lle adique o Día das Letras Galegas a algún autor en particular?





-          A bastantes autores, si. Gustaríame que se lle adicara ó gramático ourensán Juan Antonio Saco Arce que escribiu a primeira gramática galega importante no ano 1868. Gustaríame que se lle adicara a Florencio Baamonde Lores, un dos primeros entraducir do grego e o latín ó galego no seculo XX. Tamén a Florencio Delgado Gurriarán que estivo no exilio en México e alá morreu polo ano setenta e tantos. Tamén a Antonio Tobar, poeta ourensán. A Carlos Casares, e moitos máis.

 (Foto de Isidoro Brocos, profesor que fora de Pablo Picasso na Escola de Artes e Oficios situada daquela na primeira planta do noso edificio e membro correspondente, asemade, da RAG)



-          Como se sente sendo opresidente da Real Academia dunha lingua que perde unha cantidade considerable de falantes tódolos anos?





-          Eu non me sinto mal como presidente da Academia Galega, síntome mal como cidadán da cultura galega. Eu son falante de galego porque o aprendín na miña casa, dos meus pais. Aínda que eu aprendín o galego tarde, porque nacín en Vigo nunha taberna que tiñan os meus pais e daquela meus pais, que entre si falaban en galego e meu pai practicamente non sabía falar o castelán, miña nai si, porque lía novelas,ía o cine… e a nós falábannos en castelán, pero o 1 de xaneiro do 38, cando cumpro os nove anos veño para a aldea de Ventosela, a catro quilómetros de Ribadavia, e desde ese momento empezo a falar o galego que falo na casa e cos amigos, pero que non falaba na escola nin nos espazos importantes. Isto é o que leva a xente, e tamén a min, a sentir una subestimación para o propio porque se o outro idioma é o idioma dos ricos, dos que visten ben, dos que viaxan, dos que teñen libros etc. pois será un idioma mellor. E se o outro é os dos que andan farrapentos, descalzos, pasan fame e son máis feos, porque claro, os pobres son máis feos que os ricos (iso está estudado que é así) pois claro, as connotacións que ten o idioma dos pobres son negativas. Por exemplo, se eu digo: “A min gústanme as cereixas que apareceron na cerdeira a primeiros de maio” é igual de valioso dende o punto de vista filolóxico que dicir: “A mí me gustan las cerezas que aparecieron en el cerezo a primeros de mayo” Así que o idioma en si mesmonon é mellor nin peor, senón distinto.


-           Pensa que o galego é una lingua politizada? Pensa que a lingua debe estar por riba das ideoloxías ou que pola contra se debe acadar un certo compromiso político coa lingua?


-Bueno, aí hai moitas cousas, querida amiga. Eu sei que en moitos discursos de distintos grupos políticos de Galicia, cando se fala do idioma hai unha visión politizada. É que realmente case é imposible ser apolítico na vida. Cando alguén di que é apolítico non o é nunca. Nós podemos non ser dun partido político, saber pouco de política… Se agora vostede ve que na saída, na rúa, hai un rapaciño de cinco anos e chega un mangallón de vintecinco e comeza a darlle puñetazos, aínda que vostede non sabe moi ben por que pasou eso, en principio toma partido polo neno: está facendo política. Facer política é tomar partido. Debemos tomar partido en favor do galego, unha lingua que ten vivido circunstancias moi adversas, pero debemos de tomar partido de tal xeito que a nosa proposta sexa unha proposta para todos. Cando se di: “Bah, o galego fálano os da aldea e os do Bloque”… Pero hai moita xente que non é de aldea nin do Bloque e que fala galego e defende o galego, polo tanto o galego debería de unirnos e lamentablemente non sempre nos une. E, por tanto, mentres non se chegue a esa filosofía e a esa práctica, realmente o galego vai seguir tendo problemas. Pero non hai ningunha razón para que un comunista non defenda o galego e para que un militante do PP non defenda o galego se é o idioma da súa xente e da súa terra.

Ningún comentario:

Publicar un comentario