VISITANTANDO

VISITANDO

 (Manuel Antonio. Foto tomada de Internet)

(O noso conferenciante, Xosé L. Axeitos. Foto tomada de Internet)

 (Fotografía do público asistente, tomada pola profesora Beni Vidal)

 (O conferenciante acompañado do profesor Xulio Cuba. Foto tomada por Beni Vidal)

(Rianxo a principios do século XX)

Visita a nosa casa o señor Xosé Luís Axeitos, académico da Real Academia Galega e bo coñecedor da obra e da vida de Manuel Antonio. Organiza o acto o profesor Xulio Cuba Orosa, en colaboración co Departamento de Lingua Galega e Literatura do Instituto, cuxa xefa, a profesora Benigna Vidal Tomé, foi parte activa na organización desta visita. É na mañá do mércores 15 de novembro, loce –diría lamentablemente mais non quixera escurecer este discursiño- o sol e o salón de actos –Paraninfo usando a palabra fermosa con que designara outro Xosé Luís a estancia- está cheíño de alumnado e profesorado. Antes de entrar, saudamos o conferenciante e relembramos os tres –Axeitos, Cuba e unha servidora- escenas gravadas para sempre na memoria daquela mítica viaxe á Galicia Bracarense (o Portugal de Torga, de Eça..) haberá xa ben unha ducia de anos. Sobre todo brilláronnos os ollos de ledicia cando rememoramos aquel pantagruélico cocido na casa de recreo do Eça, mentres un grupo de teatro con vestimentas de época lía as páxinas literarias onde se describía punto por punto un xantar semellante ao que nos estaban servindo... E aqueloutra escena vivida na horta da casa do Miguel Torga, co chan estrado de noces grandísimas. Que boas estaban... E dixo o Xulio Cuba: En comuñón. Si, así era: comiamos as noces coma quen comunga co espírito do grande iberista. E recordas aquela doutoresa da Universidade de... [aquí hai un lapso mnemotécnico, talvez da Universidade do Alto Minho]? Volveu falar Xulio, imitando a voz docta feminina cando, tras abandonar a casa de Torga, subimos novamente ao autobús e se dispuña a ilustrarnos sobre temas literarios e culturais: “Se vocés dubidar ao comezo desta exposición entre min e a paisaxe, non dubiden: opten pola paisaxe!” Inesquecible experiencia aquela, na que sentaramos á mesma mesa Carmela, Uxía, Lisardo, Xulio, Xosé Luís e unha servidora, entre outras moitas persoas.

 (A casa onde naceu o poeta, Rianxo. Foto tomada de Internet)

A presentación corre a cargo da Directora do Instituto, Dª Isabel Ruso de Lago, quen fora colega de Axeitos cando ambos os dous exercían a docencia na Universidade Laboral en Acea de Ama, no Burgo, Culleredo:

“Xosé Luís Axeitos Agrelo, escritor, académico da Real Academia Galega, vénnos presentar hoxe a súa última publicación, a biografía dunha personalidade fundamental da literatura galega, da nosa cultura e do noso mar: a biografía do poeta rianxeiro Manuel Antonio, titulada Manuel Antonio, unha vida en rebeldía, que vén de saír da imprenta neste verán de 2017. É unha honra para o noso instituto termos hoxe entre nós o biógrafo e estudoso principal do poeta do mar, das personalidades rianxeiras tamén de Castelao e Rafael Dieste, dos exiliados (con Luís Seoane á cabeza). Axeitos Agrelo é tamén destacadísimo investigador do libro, da edición de libros, como obxectos que gardan o mellor de nós no papel, nas tipografías, nos autores e nos lectores. Moitas grazas pola súa presenza no Instituto Eusebio da Guarda”. 

 (Leliño coa nai. Foto tomada de Internet)

 (O poeta cos amigos, mortos na flor da vida. Séxalles a terra leve! Foto tomada de Internet)

Logo diríxese ao auditorio o prof. Cuba. En síntese, actualizou para nós a Rúa de Abaixo de Rianxo, onde viviron M. Antonio, Dieste e Castelao; trazou unha razón de semellanza que une Rianxo a Mondoñedo (a indisoluble solidariedade literario-semántica entre Cunqueiro/Mondoñedo é igual á que une Castelao-M.Antonio-Dieste/Rianxo) e puxo en valor o labor infatigable do noso visitante: como investigador, como crítico literario, como dinamizador da Casa-Museo manuelantoniana en Rianxo, como arquiveiro, bibliotecario e secretario da RAG, como estudoso do traballo editorial de Seoane en América, como estudoso do tempo das Irmandades [Era un tempo de entusiasmo, dixera Dieste desa época...]; relembrou que Axeitos foi alumno do ínclito e por nós admirado J. Luis Pensado Tomé, da man de quen Axeitos Agrelo investigou tamén o século XVIII, e recordou Xulio Cuba o importante traballo que Axeitos fixo na Academia, baixo a presidencia de Méndez Ferrín, un labor que ía máis alá das catro paredes do edificio na rúa Tabernas: celebración do centenario da RAG, exposición sobre o libro galego... En palabras de Cuba cómpre revalorizar a figura de Axeitos como un auténtico “Comisario”, comisario de exposicións, un labor do que se puido beneficiar a cidade da Coruña, que degustou os froitos do seu traballo.

A continuación foi Axeitos o que se dirixiu a nós. O eixe da súa intervención foi unha serie de 59 fotografías, pertencentes a un familiar de Manuel Antonio, Pepe Pérez, fotógrafo afeccionado. As fotos foron tomadas entre 1910 e 1936. Nun primeiro capítulo as fotos versaban sobre a vila de Rianxo. Vila mítica para o noso poeta, malia marchar sendo moi pequeno a Iria (para distancialo da enfermidade, tuberculose, do pai, mándano aló a vivir coa avoa). Rianxo era para el a metáfora do país, de Galicia. Era a vila máis illada de toda a ría de Arousa. Había daquela moita pobreza, mais tamén gana de vivir e de celebrar as festas cando se podía: contaba Axeitos a anécdota dos mundos que ían comprar a Vilagarcía. Eran globos de papel de cores, papel que voa, efémero, boa metáfora da vila, que malia a pobreza, era capaz de facer despertar a solidariedade entre todos, incluídas as familias máis podentes (as que trouxeron algo da emigración). Nunha das fotos nun recanto vese un toneleiro ou seleiro, oficio desaparecido. Noutra foto vemos o porto, A Rabaleira, cunha rampla para descargar a mercadoría. Nesoutra, a taberna da Furela. Vén outra foto en día de festa: o día do Desencravo (venres santo). Vemos a praza da igrexa, e Axeitos di que é o ano 1900, ano en que nace o poeta e mais se plantaran eses pradairos... ao fondo a ermida da Virxe de Guadalupe, e a roupa a clareo... Hai unha foto bonita: homes na taberna dos Pérez que amosan xornais en algo. Están lendo a noticia do afundimento do Titánic, ano 1912.

Noutro capítulo aparecen agrupadas as fotos da familia. Fala Axeitos da extrema relixiosidade da nai: obrigan o neno a vestir o hábito de san Antonio por anos, cumprindo un voto a prol da curación do pai. Nunha foto aparecen o irmán e mais o curmán da nai, os dous curas: querían que Leliño (nome hipocorístico de Manuel Antonio cando era pequeno) estudara para cura. Pero el rebélase: en carta datada entre o ano 11-12 escríbelle á nai: mamá, eu non quero ser cura. Noutra foto vemos ao poeta con dous amigos íntimos, os Losada Castelao, que foran logo asasinados en marzo do 37 no Bou Eva en Vigo, primeiro estiveran agachados na casa de Illa Couto e posteriormente delatados. Están os tres na herba, foto bonita de xuventude. Pasa ante os nosos ollos a foto paradigmática, a típica, de Manuel Antonio, abaixo, a estrela nacionalista de cinco puntas. Logo admiramos a presenza doutro triunvirato poderoso: González Mato, Pérez Sánchez e Rodríguez Cebral. Eles son os tres amigos que selan, asinan con sangue o compromiso galeguista. Comprométense a falar sempre galego sen medo e libremente, alí onde non estaba ben visto que se falase. E para conmemorar o acceso á cultura propia vístense con solemnidade e traxados pousan na Alameda de Santiago. É unha foto única.

 (Tertulia en Rianxo a principios de século XX. A foto está tomada por Charo Soto das proxectadas polo conferenciante no salón de actos)

Non hai que vos cansar. Ata aquí chegamos. Axeitos é un pozo de sabedoría e leva no peto un montón de intrahistorias manuelantonianas. Un pracer oílo. Ao final do público saíron un par de preguntas interesantes e o conferenciante deu probas novamente do profundo coñecemento do tema. Ilustrou maxistralmente o carácter xusticeiro, o amor á igualdade, o afán de nunca sentirse superior aos outros seres humanos, do noso poeta. Foi un rupturista: no literario e no social. O conferenciante soubo despregar un complexo mundo de pequenos xestos: xestos dun home íntegro, nacionalista convencido, sincero, humilde entre a xente do pobo, valente e destemido ante os poderosos que poñían atrancos á recuperación histórica de nós. Manuel Antonio,  nome artístico que adopta non antes de 1922. Mágoa de vida tan breve...

Xosé Luís Axeitos, entre outras ideas, quixo tamén transmitirlle esta aos rapaces, e con isto concluímos por hoxe: Temos que acostumarnos a ver as fotos como auténticos documentos reveladores, que falan, que gardan dentro moitísima información. Agradecemos, por fin, que honrase o Instituto coa súa visita.

 (O pailebote de tres paus "Constantino Candeira", feito en Camposancos, de onde era o armador. Levaba madeira de Galicia ao Levante. Dixo Axeitos que é o "sancta sanctórum": aí escribiu o poeta De catro a catro e dixo que se se conservase habería que poñelo nun museo, nun lugar sinalado do país)

 (O Xelria, o paquebote holandés no que tamén navegara Manuel Antonio. Facía o que daquela se chamaban "viaxes redondas" entre Europa e Bos Aires. Esta e a anterior están tomadas de Internet. Do Xelría, na forma holandesa correspondente, tomou o nome o grupo Gelria, do que xa falamos varias veces neste blog)

VISITANDO TERRA DE OSCOS

EXPEDICIÓNS CIENTÍFICAS DO EUSEBIO: “Terras de Burón e dos Oscos” (28/Outubro/2017)

         O profesorado do noso centro vén desenvolvendo nos últimos anos saídas culturais co fin de aprender e reflexar nas nosas aulas o aprendido, promocionando valores como a amizade e a admiración do noso amplo patrimonio. É un programa non escrito que podería denominarse: “O Eusebio bótase ao monte”, que conecta co proxecto da Biblioteca “Grandes viaxes e expedicións científicas”

         Amañece o autobús as 8 da mañá no lugar acordado, despois de ir recollendo aos diferentes membros da expedición, váisenos abrindo o día, abrimos o rego ata pasar o Alto da Fontaneira en Terras de Baleira. 

 (Teixo centenario na néboa. Paradavella. Todas as fotos, agás a do pupitre e mais a da seimeira, foron feitas por Charo Soto)

Achegámonos a Paradavella (A Fonsagrada), Obdulia e familia acarantóñannos no seu cubil cun encantamento ou parva, a saber (café con leite, zume… e viandas con de denominación de orixe, chourizo afumado, empanada de liscos, lacón, bizcochón…). Só con velos fartase un. A fama que teñen é moi merecida por toda a fame que levan mitigando ao longo de décadas.

De novo encaramos o Camiño Primitivo de revés, vamos saboreando expectantes as distintas voltas e reviravoltas da estrada do ano (60 km, 365 curvas), “colle fama e bótate a durmir”), cada recodo presenta una nova panorámica, planeamos sobre un mar de nubes, a nosa nave é un luxo nas mans dun “Capitán” con rango de Xeneral, horas e horas chupando roda, un auténtico profesional.

¿Por onde imos?, ¿estamos en Galicia ou en Asturias?, xa levamos as necesidades básicas cubertas e podemos falar do existencialismo. Intentamos saciar  a nosa curiosidade o intelecto. Por veces alcanzamos os 1000 m de altitude, a atmosfera limpa permítenos referencias históricas, xeográficas, elementos diferencias que sobresaen dunha contorna coidada a pesares do ampla que é.

Facemos entrada no triángulo dos Oscos (San Martiño, Vilanova e Santaia), o noso tránsito é sosegado, remansado nunha especie de nebulosa.

 (Desde o hórreo. Santa Eufemia)

Ao fin chegamos a Santa Eufemia, agárdanos unha sorpresa moi agradable, Elena nunha Troia moi particular, guía-continuadora da tradición, didáctica da vida. A súa fala nai soa como unha torrenteira e empápanos cal fonte que discorre por prados e veigas, notas musicais acompasadas de moendas, mallas, e coceduras de pan, “meu Deus, que pan”, “viva a Nai que o pareu”, esmero e coidado, exquisito manxar a base da Masa Nai, adobiado por un sentimento relixioso de agradecemento pola obra do Creador.

O culmen da descuberta farémolo en Santa María de Vilanova, igrexa parroquial, monacal-conventual, onde os santos se identifican cos parroquianos, unha boa praxes. Tamén tomamos conciencia das dificultades para preservar o patrimonio, esa parte tan importante de nós e da nosa identidade.

 (Verruga ou lobado dun carballo, especie de excrecencia, usada como arca. Casa onde naceu o Marqués de Sargadelos. Se algún de vós coñece outra palabra para designar esta verruga, que non deixe de comunicárnolo, por favor)

Encamiñámonos cara Santaia para coñecer o berce do Marqués de Sargadelos, sáenos ao encontro Aritz (“carballo” en euskera), “o pequeno marquesiño” expoñendo os seus dotes para a mercadotecnia, namentres Iker, seu pai fai de espléndido anfitrión e vai debullando unha a unha as diferentes estancias da casa así como a industrialización e o capitalismo personificados no Marqués e nas xentes da contorna. A casa é acolledora, non lle falta de nada, ten lavadoiro e lavadora “mecánica” (un tronco oco no que se facía a vella coada con cinza). Sentímonos partícipes do museo e da súa historia 200 anos despois do finamento do seu dono. 

 (Este é un 'tambor' usado noutrora para asar as castañas. Na casa dos nosos bisavós valdeorreses o que había era un cacho, máis pequeno)

Temos moitos apuntamentos para aprender, falamos do ferro e do caolín de camiño ao Mazonovo, alí agárdanos Víctor, un malacitano empadroado no lugar que forma parte do equipo de Fritz (ferreiro tirolés que veu facer un curso de navallas e chegou para deseñarlle un novo destino a ferrería, “Deus llo pague”). Víctor é a cara amable dun mineral malo de domear, e agria limonita. Vai percorrendo a tipoloxía do traballo do ferro así como a xenealoxía dos actores, lembra o papel das estirpes vascas (Lombardero, Lombardía, Legazpi ou Legaspi), e do ben acollido e italiano Venturi (barquín mellorado e elevado a máxima potencia ao servicio da dura tarefa), ferróns, forxas, carboeiros, talleres, réxime de explotación. O lume, máximo expoñente da civilización desde a súa casual descuberta, admiramos a súa atracción e a súa relación de amor-odio coa auga.

 (A seimeira de Vilagocende, preto da Fonsagrada. A nosa irmá agasallounos hai tempo cunha lenda marabillosa aquí localizada; trátase dunha versión completísima dun arquetipo complexo e repetido en toda Galicia. Xa tratamos no blog ese tema. Ide ao buscador e escribide 'seimeira' se queredes relembrar o conto. Foto tomada de Internet. Lamentablemente o día da excursión había xa moi pouca luz e moi pouca auga. A atmosfera era igualmente, esa é canto menos a miña opinión, de misterio primixenio)

Falando da auga, estamos a medio cento de metros do Mesón L´Augua, de cuxa presencia nos decatamos polo arrecendo das viandas e o traqueteo de potas e tixolas nun “Bosque Animado”, animado por Joaquín e familia. Servicio bo, acollida inmellorable e un marco digno do mellor dos pintores románticos. Para continuar con oso particular bucolismo catamos viños de denominación de orixe de Negueira de Muñiz, no curso do Navia. O branco lexítimo e o Mencía son apreciados polos nosos padais. A continuación pasarela de sabores, destacando as verdinas (fabas recollidas en verde), carne (déixase querer, fáisenos a boca auga só con probala), proseguimos con outras viandas e unha sobremesa como en día de festa.

Mazonovo é un recanto fai nada case despoboado, e nestes momentos conta con 14 habitantes. Personifica o esforzo de moita xente que busca modos de vida alternativos, praceres desestresantes baseados na sinxeleza da natureza e dunha explotación racional dos seus recursos.

Á tardiña tomamos dirección a Fonsagrada, o “Dúo Dinámico” vai amenizando a viaxe e implorándolle ao deus da choiva que se faga presente, rememoran hits pretéritos e imitan sobrados de potencia ao gran Dr. Félix Rodríguez de la Fuente,  ralentizamos o noso discorrer cara a seimeira de Vilagocende, a pobre está quedando nos ósos, a estrica dieta hipoacuosa da nai natureza é a culpable. Vémola cal delicadas crinas que modelan o rochedo hipnotizados polo son cadencial das súas augas. As nosas fazulas refrescan as nocións e os conceptos en proceso de aprendizaxe desta expedición.

Agradecemos e avaliamos as vosas competencias  nos ámbitos da participación, da paciencia, do traballo en grupo e as boas caras e o saber estar. Agardamos a formalización da vosa Matrícula para vindeiras incursións eusebianas ao longo da nosa xeografía.

Con todo agarimo: Antonio Fondo

 (Foto para enmarcar: os vosos profes vólvense alumnos. Son Carmen Aquino e Antonio Fondo, a quen lle agradecemos que tomase hoxe a pluma. A foto foi feita por Pedro Rodríguez)

ENTREVISTAS

ENTREVISTA A ERNESTO E. CALO, SECRETARIO DA AELG

(A título de limiar:

Baixamos a reciclar cousas vellas e pesadas do que xuntara en vida o meu sogro na aldea. Xa noite pecha pero nada de frío polas rúas. Logo decidimos dar un paseo ata as bandeiras, alí onde o mar lambe as centenarias pedras do Caramanchón –outros din a Coiraza-, alí onde unhas ondas brancas de material sintético recordan os heroes galegos sacrificados no altar do Orzán en noite de invernía por quererlle salvar a vida a aquela criatura na flor da mocidade...  Nótase que vivimos días en memoria dos que se foron... Camiñabamos alumeados polos dous faros tan distintos: o que dera nome á amada cidade, faro brigantino, e a lúa en plenitude, vestida de nubes de quita e pon, lúa xogando ao tulé. Unha beleza esta noite de augas quedas e de chuvia tan desexada. E así relembrei que hoxe é xoves e que vos tiña esquecidos. Mais aquí estamos. Vivos e con gana de comunicarnos. Algo do vivido hai pouco, pensei. Unha xornada particular (Una giornata particolare) foi a que pasamos en Lugo o 21 de setembro. Tiven a honra de participar nas X Xornada de Literatura de Tradición Oral que organizaba en Lugo a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega (AELG) e diso falaremos hoxe. A verdade é que foi un sábado moi entretido e enriquecedor. Aprendín moitas cousas (algo vos falarei noutra ocasión) e coñecín xente encantadora. A ver, sen pretender ser exhaustiva, coñecín a Sofía –ex alumna, coma min, do Instituto ‘Eusebio da Guarda’- e ao seu esposo, Ernesto E. Calo –quen exerce de secretario da asociación-, a Isidro Novo –o escritor-, a Antonio Reigosa –o artífice de Galicia Encantada-,  e a Cesáreo Sánchez –preside actualmente a AELG, bo conversador, falounos con entusiasmo na mesa de Edward Said e insufloume a gana de lerlle unha das súas obras paradigmáticas, Orientalism-,  entre outras persoas.

O caso é que por razóns digamos técnicas eu con quen máis me comuniquei polo correo foi con Ernesto e a el me dirixín facéndolle catro preguntiñas. Ofrézovos as respostas. Hai moita información, pero que queredes, mellor é que sobre, non que falte).

ENTREVISTA A ERNESTO E. CALO

 (De esquerda a dereita: Antonio Reigosa, Álvaro Santos -responsábel da Área de Goberno Interior e Relacións Institucionais da Deputación Provincial de Lugo-, Cesáreo Sánchez e Isidro Novo. A Deputación de Lugo presta o espazo, a súa magnífica sé provincial na cidade amurallada e axuda economicamente á AELG. Así fomos convidados a xantar os conferenciantes e así publícanse as Actas, nunha moi coidada edición. Conste aquí o noso humilde agradecemento a esa Deputación, a esa cidade milenaria)

-Mª R. Soto: Ernesto, estarías disposto a responderme a catro preguntiñas?

-Grazas polo teu interese en saber da AELG. Nunca me fixeran esas preguntas, que tratarei de responder tendo en conta que eu só vivín 11 dos seus 37 anos de existencia. Quen mellor coñece a AELG é Cesáreo Sánchez, o actual presidente, quen sempre estivo pendente da vida interna da AELG, pois fixo parte do seu Consello Directivo, en distintas funcións, desde 1982, como podes ver aquí: http://www.aelg.gal/consellos-directivos ). Respondo, si, ás túas preguntas.

-Podes dicirme quen, cando e como se fundou a AELG?

-Tes información sobre isto aquí:

http://www.aelg.gal/centro-documentacion/autores-as/carlos-casares/paratextos/7428/legalizada-la-asociacion-de-escritores-en-lengua-gallega

http://www.aelg.gal/centro-documentacion/autores-as/carlos-casares/paratextos/7234/constituida-en-santiago-de-compostela-la-asociacion-de-escritores-gallegos

Tamén está estoutro documento interno, con máis información:

A xénese da AELG

A modo de preámbulo, cómpre rescatar do esquecemento a acta da reunión celebrada en Santiago de Compostela o día tres de maio de 1980, no local da Federación de Libreiros de Galicia; naquela primeira toma de contacto, un grupo significativo de persoas vencelladas á creación literaria acordaba iniciar o proceso constitutivo da Asociación de Escritores en Lingua Galega; dado o seu valor testemuñal, consignamos o texto íntegro cos nomes das persoas asistentes á xuntanza, e daqueloutras que enviaron adhesión á mesma:

 “O tres de maio de 1980, reunidos en Compostela Alfredo Conde, Enrique Feixoo, Xoán, X. Fernández Abella, Xoel Gómez, Agustín González López, Paco Martín, Xosé Manuel Martínez Oca, Xosé Luís Méndez Ferrín, Xosé María Monterroso, Alfonso Pexegueiro, Francisco Pillado Mayor, Manuel Rivas, Manoel Riveiro Loureiro, Euloxio R. Ruibal, Xoán X. Santamaría Conde, Xavier Seoane, Xoán I. Taibo, Camilo Valdeorras e Xosé Vilas Nogueira, e contando coas adhesións, previas á xuntanza, de Xavier Alcalá, Isaac Alonso Estravís, Xoán Manuel Carreira, Manuel Catoira, Daniel Cortezón, Xavier Costa Clavell, Carlos Durán, Alfonso Gallego, Antonio Gil Hernández, Bernardino Graña, Eduardo Gutiérrez, X, López Arias, Basilio Losada, Manuel Lourenzo, Manuel Miragaia, Uxío Novoneyra, María Xosé Queizán e Siro, acordouse constituír a Asociación de Escritores en Lingua Galega, destinada a defender os intereses da práctica escrita en galego.”

 Logo dunha segunda reunión preparatoria, a AELG comeza a súa andaina oficial o 22 de xuño de 1980, no Museo do Pobo Galego, coa aprobación por unanimidade dos seus estatutos, e tamén coa elección da primeira Xunta Directiva, formada por Bernardino Graña (presidente), Carlos Casares (vicepresidente), Alfonso Pexegueiro (secretario) e Xoán Ignacio Taibo, Salvador García-Bodaño, Luís Álvarez Pousa e Paco Martín (vocais). 

 (Aquí está falando o señor Isidro Novo, con auténtica paixón, propia de quen ama as palabras: o seu tema versa sobre un arquivo de voces, do que el é cofundador, que non figuran nos dicionarios. Un arquivo que medra coas achegas de todas as persoas que lles envían unha, dúas, tres palabriñas... Diso falaremos outro día)

-Para que se funda?

-Os obxectivos estatutarios da AELG, que non variaron practicamente desde a súa fundación, son:

Capítulo II: Carácter e fins da AELG:

Art.- 6.- A AELG terá carácter corporativo en canto se constitúe como órgano Superior de representación e defensa dos intereses profesionais e non profesionais do escritor e da escritora en lingua galega. A asociación traballará polo dereito de plena profesionalidade do labor do escritor e pola plena normalización da nosa literatura e o noso idioma.

Art.- 7.- Os fins da AELG son:

7.1 Defender e representar os intereses e dereitos das persoas asociadas empregando para isto a lexislación vixente no ámbito territorial da asociación, no marco de competencias da Xunta de Galiza, do Estado Español e da Unión Europea.

7.2 Traballar a prol da normalización do feito literario e da profesión do escritor en Galiza. Promover medidas conducentes á pervivencia económica do escritor diante de todo tipo de actividade pública, literaria e cultural.

7.3. Crear un vencello de cooperación e de solidariedade entre os escritores e as escritoras galegos.

7.4. Defender e reclamar a normalización plena da lingua galega. Para a consecución deste obxectivo a AELG poderá promover cantas iniciativas estime oportunas ou colaborar con outras entidades públicas ou privadas.

7.5. Participar nos organismos da Administración Pública e nas entidades públicas ou privadas de calquera ámbito en que se debatan cuestións de interese e importancia para as persoas asociadas.

7.6. Fomentar as relación e o achegamento entre todos os escritores do mundo, especialmente da área cultural lusófona.

7.7. Promover o desenvolvemento e a expansión da literatura galega e estimular o coñecemento das nosas letras dentro e fóra do noso país. Para esta fin a AELG poderá estabelecer as medidas de colaboración oportunas con outras entidades.

7.8. Apoiar as iniciativas organizadas por outras entidades que teñan a ver cos fins que se marca esta asociación.

Art. 8.- A AELG adhírese á Declaración Universal dos Dereitos Humanos, comprometéndose a loitar pola xustiza social e as liberdades individuais, especialmente con respecto aos escritores e escritoras, e as linguas e culturas minorizadas.

- Ti cres que se lograron os obxectivos, ou?

Ao longo de case 40 anos a AELG pasou por moitas vicisitudes, que permitiron circunstancialmente maior ou menor capacidade de traballo e, por tanto, de conseguir os seus obxectivos. A impresión que teño é que se empezou con moitas ganas pero con moitas dificultades económicas mais, sobre todo, coa necesidade (compartida coa sociedade en xeral) de chegar a determinados consensos que hoxe vemos como obvios mais que daquela pexaban a organización e a vida interna da AELG. E isto até o punto de que houbo que facer unha

15/06/1985 - 08/03/1986

XESTORA PROVISORIA

Xoaquín Agulla Pizcueta

Xosé Manuel Beiras

María do Carme Kruckenberg

para que a AELG non morrese. Neste sentido diría que o feito de non ser propiamente unha asociación cultural de acción directa e local fixo que os debates de fondo tiveran moito protagonismo.

Creo que se traballou, máis ou menos dependendo das circunstancias e da capacidade de traballo dos diversos consellos directivos, en todos os obxectivos estatutarios. Probabelmente onde menos se teña avanzado sexa no asesoramento legal ás persoas asociadas, e isto porque non se chegou a un número de socias-os que permita manter unha estrutura que conte con persoal especializado no ámbito xurídico.

- Como ves o futuro da asociación?

A AELG segue dependendo moito das achegas de fondos públicos (as cotas de socias-os supoñen apenas o 15% do orzamento) de modo que moitos dos esforzos do Consello Directivo se van en conseguir eses fondos; e dado o nivel de esixencia exasperante que se está impoñendo na súa xustificación ante as diversas administracións, tamén supón un esforzo moi grande para a oficina técnica. Quedando menos tempo do debido, por tanto, para organizar actividades de interese para a base social da AELG e para a sociedade á que se debe en xeral. Tamén deixa pouco tempo para as relacións con outros sistemas literarios.

Neste sentido, a AELG está demasiado exposta á vontade política de apoiar ou non o sistema literario. A día de hoxe a AELG ten moito máis apoio das Deputacións da Coruña, Lugo e Pontevedra que da propia Xunta de Galicia.

A diferenza doutros países, onde as empresas privadas apoian a cultura, en Galicia esta posibilidade está practicamente pechada. Tense intentado desde a AELG, con pouco resultado. En Galicia as empresas financian grandes eventos que reporten beneficios publicitarios, e non entenden que o apoio á cultura propia faga parte da súa responsabilidade social.

Dadas estas circunstancias entendo como acertadas as liñas de traballo do actual Consello Directivo que, ao meu ver, quere focalizar os esforzos nestes ámbitos:

1. Visibilización do sistema literario (web, axenda cultural e redes sociais):

aelg.gal

axendaaelg.blogaliza.org

facebook.com/aelg.org

twitter.com/aelg

e de actividades nas que o importante é o contacto autor-a, lector-a (paseos literarios, obradoiros de creación literaria...), iniciativas que de camiño sirvan

para poñer a nosa parte para a renovación e continuidade dun sistema literario propio. Isto inclúe tamén a sección "O territorio do/a Escritor/a", que permite xunguir a literatura co territorio do que emana.

2. Colaboracións coas Universidades, particularmente coas Facultades de Educación  e Filoloxía, para axudar a complementar os currículos con contidos do sistema literario propio.

3. Na literatura de tradición oral xa sabes que tamén traballamos, desde diversos ámbitos, alén das Xornadas de Literatura de Tradición Oral.

4. Creación dunha Sección de Literatura Dramática recentemente.

E isto é o que se me ocorrre dicirche. Xa digo, a persoa que mellor coñece a historia da AELG é Cesáreo Sánchez e, se necesitas máis información terías que dirixirte a el.

Quedo ao teu dispor cun ben cordial saúdo,

Ernesto.

(Son eu a que queda obrigada para convosco, Ernesto e demais, pola túa pronta resposta, polo tempo que lle dedicaches ás miñas preguntas, pola cortesía e cordialidade con que nos soubestes tratar).