TEMAS E MOTIVOS

MANUSCRITO AZERRATA CON MAPA

“A Nosa Terra era entón unha illa…”

O día sete de agosto chegou ás nosas mans un manuscrito azerrata con mapa. Eilo! Preséntovolo con moito pracer. É unha beleza de mapa, na miña humilde opinión… Á esquerda a illa chamada A Nosa Terra, á dereita o país de Tagen Ata, que linda cun territorio colonizador e con afán de ser imperio, denominado A Terra Ancha. No medio de Tagen Ata e A Terra Ancha, un cordel de serras, onde habita a aguia Cirus. O corazón de Tagen Ata está ocupado pola Grande Fraga, salferida de pequenos lagos que non se ven no mapa: aí, na fraga, habita o lobo Vela. Tampouco vemos no mapa as quince naves que sulcaron o brazo de mar que separa A Nosa Terra de Tagen Ata: nelas ía Dindadigoe (coa espada Derbfoll), rei da Nosa Terra, para esposar Isebelt, a irmá do rei Enmek Tofen, rei de Tagen Ata, quen logo cabalgará sobre Cirus para comandar o exército que vingará a ofensa feita na súa cara irmá, Isebelt.

Fría Hortensia diralle aos rapaces que veranean ese ano ricaz e inesquecible en Vilanova que en toda historia hai sempre un malvado: o noso mapa está cruzado por dous. O primeiro, malísimo e innecesariamente cruel é Kodraf, irmán de Isebelt, que aproveita a festa de vodas no pazo do irmán o rei, para visitar as cortes onde estaban os fermosísimos cabalos (criados en grea, veloces –eran os que atopou logo Roma e chamará Lampóns) traídos da Nosa Terra e vai cortándolles un por un os seus atributos nun arrepiante masacre que provoca que fuxan espavorecidos e morran logo sen remedio…

O segundo axente do mal é o propio pobo da Nosa Terra: esixirá e clamará por vinganza e deshonrará con viles traballos a propia raíña Isebelt (xa esposada con Dindadigoe e nai dun fillo herdeiro do trono, posiblemente ademais, un trono único: herdaría tanto A Nosa Terra como Tagen Ata). Dindadigoe, que queredes que vos diga, non debería oír as peticións inxustas do seu pobo. Tan desprezable é un rei que comete inxustizas co seu pobo como un pobo que obriga o seu rei a cometelas. Un esposo que converte a esposa en indigna é tocado por esa mesma indignidade. E viceversa, naturalmente. Pero así é a historia, así a narra Fría Hortensia.

Xosé Luís Mendez Ferrín, o autor de Fría Hortensia, constrúe un relato épico poderosísimo. Sen dúbida ningunha, un dos mellores escritos na nosa lingua. Domina por igual a mitoloxía celta que a mitoloxía e narratoloxía tradicional galaica. Celta é o pote de Gradel, celta a sucesión en cadea de animais-axudantes máxicos, celtas son as reminiscencias dunha deusa-amante dos cabalos-deusa egua, celto-irlandesa a fragmentación da illa en reinos. A muller de ferro frío con pano ao cachirulo na cabeza, posuidora da comunicación entre dous mundos, é galega. A aguia que conduce o home-rei ao seu destino (e fixádevos que en Xogo de Tronos tamén hai un animal que voa e conduce a muller-raíña ao seu…, pero Ferrín é anterior no tempo…) pertence á narratoloxía galaica: está en Brancaflor (a do cuspe máxico, a da variña de condón, que o ourensán coñece ben porque as mulleres da famila así llo contaron). A forza física de Isebelt, capaz de cargar ao carrelo os corpos sacrificados de ducias de animais que o pobo de A Nosa Terra haberá de comer, esa forza hercúlea feminina é a das mouras galegas que transportaron penas e rochas ao tempo que fiaban na roca e aleitaban o fillo…

Xosé Luís Méndez Ferrín cumpriu este sete de agosto oitenta prodixiosos anos. Publica Amor de Arhur no ano mil novecentos oitenta. En Retorno a Tagen Ata, vemos un só país (A Nosa Terra e Tagan Ata).

Parabéns, señor das nosas letras!

 (Foto tomada da prensa, en Internet. Vemos á dereita da fotografía a X. L. Méndez Ferrín, daquela Presidente da RAG. Desde o principio animounos a que celebrásemos o 120 aniversario da posta en marcha do 'Instituto da Guarda'. El mesmo impartiu naqueles actos no 'Paraninfo' -así chamaba el o salón de actos nobre- unha conferencia sobre a importancia dos centros públicos na Educación do país. Sentimos non ter a man unha foto mellor...)