venres, 8 de decembro de 2017

ENTREVISTA



ENTREVISTA A JOSÉ RAMÓN SORALUCE BLOND

(Restos da muralla da Coruña medieval)


Palabras de presentación:


O noso entrevistado é Catedrático de Composición Arquitectónica do Dpto. de Composición da Escola Técnica Superior de Arquitectura da Universidade da Coruña. Formou parte do profesorado da E.T.S.A. da Coruña desde os primeiros anos da súa creación. Entre as materias que imparte ou impartiu subliñaremos a de Conservación do Patrimonio. E entre os seus múltiples méritos quixeramos subliñar o labor de coordinación da edición gráfica da Enciclopedia do Románico en Galicia.

É Académico Numerario da Real Academia Galega de Belas Artes na sección de Arquitectura. Igualmente é Académico Correspondente das Reais Academias de Belas Artes de San Fernando de Madrid e de San Xurxo de Cataluña, así como membro electo do Instituto “José Cornide” de Estudos Coruñeses. Ocupou os cargos de Vicerreitor de Extensión Universitaria (1990-1997), Vicerreitor de Infraestruturas e servizos (1999-2001) e Presidente da Comisión de Publicacións desta Universidade. Foi fundador e director da Universidade Senior entre 2001 e 2004.

Pola publicación dunha serie de artigos de divulgación sobre a arquitectura galega, en “La Voz de Galicia” durante os años 1993 e 1994, obtivo o premio de Comunicación do Colexio Oficial de Arquitectos de Galicia.

Tedes máis información na Wikipedia e nestas páxinas de libre acceso: http://composicion.udc.es/p/soraluce.html


A nosa relación con este ilustre profesor nace pola súa colaboración co noso Instituto a propósito da celebración dos 125 anos de historia. Publicou para o libro conmemorativo (O Instituto da Guarda da Coruña. 125 anos de historia) un artigo, “El primer edificio del ensanche de A Coruña: Construcción del Instituto Eusebio da Guarda”, un artigo enriquecido con magníficas fotografías feitas por el memo, e que podedes ler na páxina Web do Instituto Eusebio da Guarda. Só nos resta agradecerlle sempre a súa humana proximidade, a súa  amizade.

 (José Ramón Soraluce Blond. Foto propiedade de J.R.S.)


ENTREVISTA:

Mª R. Soto.- Moitas grazas por atendernos, prezado José Ramón. Sabemos que es un home ocupado e sabemos que o tempo é ouro. Podemos empezar por catro cousiñas das orixes: dinos, por favor, de onde veñen eses fermosos apelidos: Soraluce é vasco, e Blond, francés? Tamén nos gustaría saber como chega á Coruña un ceutí, e xa, nesta serie inicial, serías tan amable de facernos saber onde estudaches o bacharelato e se houbo algún profesor que che marcase,  algún de quen gardes boas lembranzas?

-Efectivamente los orígenes de mis apellidos son vascos y franceses, ellos deben haberme aportado carácter y racionalidad respectivamente. Estudié en Madrid el bachiller y siempre me dejaron huella los profes de dibujo. Yo también fui profe de dibujo en varios colegios mientras estudiaba en la Universidad, para subsistir.

-A arquitectura é unha das chamadas Belas Artes: en ti iso vese moi ben, es membro de varias Academias, empezando pola coruñesa do Rosario e seguindo pola de San Fernando. Amas a arte e amas a nosa cidade. Estudaches obras arquitectónicas coruñesas lamentablemente desaparecidas, tes publicado sobre a Colexiata de Santa María do Campo, sobre o edificio da Mestranza, do Banco Pastor, tes publicado sobre o edificio do noso Instituto, pero eu diría que o aspecto relevante do teu traballo sobre A Coruña, o núcleo duro se se me permite a moderna metáfora, é o eido militar: as fortificacións militares. Hai algunha razón concreta que te encamiñou ou foi a pura necesidade, talvez, de encher un espazo pouco estudado?

- Estuve varios años estudiando cientos de iglesias románicas gallegas para hacer la tesis doctoral. Cuando tenía medidos y dibujados los planos de casi todas, el director de la tesis me dijo que si era capaz de saber más del románico que el Tribunal de la tesis, que siguiera. Luego me preguntó por un artículo que había publicado en la prensa local sobre los fuertes de Camariñas y Corcubión, y me dijo que ese era el camino, ya que ningún Tribunal sabría, entonces, nada de aquello. Tuve que empezar de nuevo durante otros tantos años y estudiar  la Arquitectura Militar de la Edad Moderna en Galicia.

 (Muralla medieval. Foto de J.R.S.)


-Agora centrémonos nesas vellas murallas coruñesas. Non podemos pretender que as describas nin que te estendas sobre algo que está xa nos libros. Pero para os nosos alumnos, en boa medida, ou totalmente, profanos, seleccionemos algún dato básico: por exemplo e en primeiro lugar, podemos considerarnos afortunados porque algo se conservou? En segundo lugar, cal é o pano ou a parte das murallas máis antigos? En terceiro lugar, emite un xuízo de valor sobre as actuacións dos últimos tempos sobre a conservación, preservación e posta en valor das murallas herculinas. En cuarto lugar, que farías ti, se tiveses poder e oportunidade, no futuro  (supoño que son moitas as cousas que hai que facer con este patrimonio aínda, pero sintetízamos, por favor)?


- Los restos de la muralla medieval, posiblemente del siglo XIV o XV, están en los jardines de Capitanía, ocultos por la maleza. Es un muro bastante ancho con un adarve (paseo superior de ronda) que ocupan como terrazas las fachadas trasera de las casas de la calle Tinajas. También es medieval el cubo que hay junto a la puerta de San Andrés, por la que se accede al Archivo del Reino de Galicia. El resto del muro  del jardín de San Carlos es del finales del siglo XVIII y principios del XIX. También es medieval la Puerta de San Andrés, muy restaurada con numerosos sillares modernos, que perteneció al hospital de marineros que había donde hoy está la iglesia castrense de San Andrés. Tramos sin identificar plenamente del recinto medieval están incorporados al muro trasero que cierra  el convento de las Bárbaras en la rúa Maestranza.

Las murallas coruñesas son BIC (bienes de interés cultural) y, por tanto, están protegidas legalmente. Han sido muy estudiadas y restauradas en varias ocasiones. En el futuro serán un elemento fundamental del patrimonio urbano, cuando se emprenda la liberación de todo su entorno degradado y se conviertan en un circuito cultural y turístico de primer orden. Hoy en día cualquier ciudad europea daría lo que fuera necesario por estar amurallada.









(Baluarte dos Pelamios, son as troneiras para a  artillería que apuntaban á entrada da ría e porto da cidade, que está a continuación da Hípica. Foto de Charo Soto)




-Cando celebramos no Instituto os 125 anos de existencia, ti falaches en representación da  clase ilustrada coruñesa, sempre se se me permite a categorización, e malia falar moi pouco tempo –había moitas autoridades e moitos discursos- relembro que lanzaras unha especie de interrogación retórica sobre os planos do noso edificio (do Instituto da Guarda). Sabemos algo máis deles?

- No se ha encontrado el proyecto original de Faustino Coumes Gay, aunque siempre hay esperanza de que aparezca en algún archivo o en poder de algún descendiente.

-José Ramón, tamén formas parte do Instituto José Cornide de Estudos Coruñeses. Desde cando? Imos imaxinar utopicamente que agora xorde un mecenas e vos dá a posibilidade de construír un novo edificio, amplo e marabilloso, na cidade ou na periferia próxima. A que che gustaría que se dedicase? Precisamente a albergar o Instituto citado? Quizais a albergar un digno Museo Provincial? Un Museo Provincial que integrase tamén as xoias documentais e outras auténticas xoias que garda a Colexiata de Santa María? Un Museo Arqueolóxico vinculado directamente ao Castro de Elviña? Cal sería o teu proxecto utópico favorito?

- El futuro de la arquitectura en ciudades históricas como las gallegas, no debemos dejarlo en manos de llamativos proyectos vanguardistas, nuestro futuro es nuestro pasado, hay que recuperar los viejos edificios y rehabilitarlos. Coruña tiene su propia imagen singular y monumental, no precisa ningún Guggenheim para ser conocida y admirada.

 (Igrexa de Dexo, Oleiros, antes de restaurar. Foto de J.R.S. O proxecto de restauración foi dirixido polo noso entrevistado)


-Que estás lendo arestora?

- Me gusta escribir, pero soy mal lector, me cansan los tochos literarios , incluso las novelas de temas históricos. Mi actividad y mis compromisos me obligan a leer de todo. No tengo níngun libro de cabecera, me dan dolor de cabeza.

-Moitas grazas por atendernos. Longos anos de vida, para ti e mais os teus. Longos e proveitosos. E bo Nadal!

-Muchas gracias a ti.

 (Igrexa románica de Dexo restaurada. Dinos J. R. Soraluce que os proxectos en arquitectura non por non ser grandes son menos interesantes)


Ningún comentario:

Publicar un comentario